46 Καλλιτέχνες της Τήνου, αυτό το καλοκαίρι, μας προσκαλούν να εμπνευστούμε από τις δημιουργίες τους. Είναι πια θεσμός κάθε χρόνο αυτή η πλουραλιστική, ομαδική έκθεση του Συλλόγου Καλλιτεχνών Τήνου στο φιλόξενο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού η οποία, με τη δράση και την προσφορά της, συνεχίζει την ζωντανή και πλούσια παράδοση του νησιού όσον αφορά στις τέχνες και τον πολιτισμό.
« Σκιές και φώτα » είναι το γενικό θέμα και ο τίτλος της φετινής έκθεσης κάτω από τον οποίο στεγάζονται ζωγράφοι, γλύπτες, χαράκτες, φωτογράφοι, εικονογράφοι και σκηνοθέτες με διαφορετικές αισθητικές αφετηρίες αλλά κι έναν κοινό και αδιαπραγμάτευτο στόχο:
Να προσεγγίσουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο και τα ιδιαίτερα του όπλα, την μοναδικότητα του τηνιακού φωτός μαζί με την απαράμιλλη γοητεία του νησιωτικού τοπίου αλλά και να υπογραμμίσουν την πνευματικότητα που συγκροτούν αμφότερα, ο συγκεκριμένος τόπος και ο ακατασίγαστος χρόνος. Δηλαδή η εγχώρια παράδοση, η ταυτότητα και η ιστορία.
Οι καλλιτέχνες της Τήνου, είτε είναι ντόπιοι είτε είναι επισκέπτες που όμως ρίζωσαν εδώ, είτε είναι Έλληνες είτε είναι αλλοδαποί, εμπνέονται από το ίδιο μεταφυσικό υφάδι του φωτός και της σκιάς που δημιουργεί εκ του μηδενός και διαρκώς μικρά και μεγάλα θαύματα. Αρκεί να διαθέτει κανείς την ευαισθησία ώστε να τα δει. Να προσέξει το συνεχές παιχνίδι του φυσικού με το μεταφυσικό. Έτσι, υπάρχουν καλλιτέχνες που επιμένουν στην υποβολή της φύσης, άλλοι που διεισδύουν στην κρυμμένη της γεωμετρία, άλλοι που αποκαλύπτουν τη μυστική δομή της φόρμας κι άλλοι που μέσα από τα δίπολα "σκοτάδι και φως" ή "άσπρο και μαύρο" αναδεικνύουν ποικίλους συμβολισμούς, σημασίες αλλά και μετατονισμούς της εικόνας.
Άλλοι επιδιώκουν να αφηγηθούν μιαν ιστορία μέσα από τις εικόνες που κρύβονται στην κάθε εκδοχή ύλης, τη πέτρα, το μέταλλο, το ξύλο, το λάδι ή το ακρυλικό, το κάρβουνο ή την αυγοτέμπερα. Κι άλλοι επιμένουν στο αίνιγμα, το οποίο κρύβεται στην ίδια την μεταμόρφωση του υλικού. Στην μεταστοιχείωσή του από αίσθηση σε αισθητική και από φυσικό φαινόμενο σε υπερβατικό. Τελικός στόχος όλων των συμμετεχόντων δημιουργών είναι να απελευθερωθεί με κάθε τρόπο η ποίηση που κρύβεται μέσα στα υλικά πράγματα και επίσης με κάθε τρόπο η τέχνη από ευπρεπής διακόσμηση να καταστεί δύναμη ανατροπής! Δύναμη που κάνει επαναστατική την καθημερινότητα μας. Όπως ακριβώς το πέτυχαν οι πρόγονοι των παρόντων καλλιτεχνών: ο Νικόλαος Γύζης, ο Δημήτριος Φιλιππότης, ο Νικηφόρος και ο Νικόλαος Λύτρας, οι Σώχοι, ο Γιαννούλης Χαλεπάς, οι Καπαριάδες, οι Φυτάληδες, ο Λάζαρος Λαμέρας, ο Λευτέρης Βαλάκας, ο Μπάμπης Κρητικός, ο Γιάννης Μανιατάκος αλλά και τόσοι άλλοι.
Νομίζω, τέλος, πως σε κάθε έκθεση οι σεπτές σκιές τους παρευρίσκονται αγλαές και σκέπουν τους διαδόχους και συνεχιστές τους. Γιατί το παραμύθι, το όνειρο, η ιστορία δεν πρέπει να τελειώσουν αλλά πρέπει να συνεχίσουν με ενθουσιασμό και με ταλέντο. Το οφείλουμε στη πατρίδα μας, το οφείλουμε στους εαυτούς μας, το οφείλουμε στα παιδιά μας.
Επειδή όσο εξιστορούμε τον κόσμο, τόσο εξορίζεται το σκοτάδι κι αυτός ο κόσμος γίνεται πιο φωτεινός. Δηλαδή πιο ερμηνεύσιμος, πιο προσπελάσιμος. Αυτό είναι το βαθύτερο περιεχομένο του πολιτισμού. Κι αυτό είναι το ουσιαστικότερο μήνυμα της τέχνης:
Με τα ελάχιστα, ει δυνατόν, πράγματα, με τα μικρά και τα θεωρούμενα ως ασήμαντα, να φθάσουμε τα μεγάλα και τα σπουδαία. Και με φώτα αλλά και με σκιές. Και εννοώ εκείνες τις αναγκαίες σκιές που ορίζουν την υλικότητα των φαινομένων δηλαδή τη ζωή την ίδια με όλα της τα πρόσωπα ή τα προσωπεία.
Το μικρό που καθίσταται μέγα!
Μάνος Στεφανίδης,
Αν. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
